Chronisch moe door vitamine D tekort

Door Selwyn Donia

Vitamine D is nog steeds een onderschatte vitamine, of eigenlijk gezegd hormoon, maar krijgt gelukkig steeds meer bekendheid door de vele boeken en publicaties van de afgelopen tijd. Hoewel men bij vitamine D in de meeste gevallen alleen maar aan sterke botten denkt levert een gebrek aan vitamine D een breed scala aan klachten op. Dit heb ik zelf enkele jaren kunnen ondervinden. Zonlicht De aanmaak van vitamine D verloopt via de huid door het ontvangen van UV-B straling. De aangemaakte vitamine D wordt in de lever opgeslagen als de inactieve vitamine D-vorm calcidiol. Wanneer je op een zomerse dag in de zon gaat zitten is je lichaam in staat om binnen 20 minuten voldoende vitamine D aan te maken. Hiervoor is het wel belangrijk dat de zon een sterkte heeft van minimaal zonkracht 3, een lagere kracht levert veel minder of zelfs heel weinig vitamine D op. Helaas zijn de zomers in Nederland als het om vitamine D aanmaak gaat behoorlijk beperkt waardoor menig Nederlander een vitamine D tekort oploopt. Verder hebben wij in Nederland doorgaans meer donkere dagen dan zonnige waardoor dit tekort nog weleens flink kan oplopen, zeker in de wintermaanden. Het meest eenvoudige advies is om dagelijks 20 minuten in de zon te zitten zonder je gedurende deze tijd in te smeren met zonnebrandcrème. Zonnebrandcrème beperkt de aanmaak van vitamine D met 98% blijkt uit onderzoek gedaan door endocrinoloog Michael Holick. Lichttherapie en zonnebank Zoals ik al aangaf wordt vitamine D aangemaakt onder invloed van UV-B. Menig Nederlander houdt zichzelf dus voor de gek door te denken dat een zonnebank-kuurtje goed is voor de aanmaak van vitamine D. Bij een zonnebank worden veel van de vitamine D producerende UV-B stralen eruit gefilterd, aangezien het deel van het UV-spectrum (dat voor vitamine D3 productie verantwoordelijk is) eveneens roodkleuring, verbranding en huidkanker kan veroorzaken. Bij een hoogtezon en lichttherapielamp ligt dit anders, afhankelijk van het type dat je hebt. De populaire lichttherapielamp Litebook Elite produceert geen UV-B straling en draagt dus ook niet bij aan de aanmaak van vitamine D in je lichaam. Deze lamp krikt het vitamine D peil dus niet op maar werkt wel goed bij winterdepressies, jetlags en SAD. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat de lamp effect sorteert op de melatonine en serotonine productie. Misvatting Lange tijd gingen huisartsen er van uit dat een vitamine D tekort alleen maar bij donkere mensen of mensen die een boerka dragen voorkomt. Dit is een misvatting die nog ernstig veel aanwezig is onder zorgverleners. Moderne onderzoeken laten zien dat ongeveer 50% van de Nederlanders een vitamine D tekort hebben en dit zijn echt niet alleen maar donkere mensen of boerka dragers. “De vastgestelde ondergrens die o.a. door het Universitair Medisch Centrum Groningen wordt gehanteerd is 80 nmol/l.” Klachten Hieronder vind je een opsomming van veelgenoemde klachten bij een vitamine D tekort. - (extreme) vermoeidheid - depressie - spier- en/of gewrichtspijn - bloedend tandvlees - angstaanvallen - lusteloosheid - verstoorde slaap, veel en vroeg wakker (slaapinsomnie) - hyperventilatie - hartkloppingen - zwakke botten - traag herstel van weefsel - krampen en spiertrillingen Amerikaanse artsen geven aan dat een langdurig vitamine D tekort de reden is dat steeds meer mensen hartproblemen hebben en zien een langdurig tekort op latere leeftijd zelfs als de oorzaak (of belangrijk onderdeel) van veel moderne ziekten en aandoeningen zoals kanker, fibromyalgie, diabetes, parkinson en hartaanvallen. Er lijkt wetenschappelijk steeds meer bewijs te komen dat deze beweringen kloppen. Medische richtlijnen Helaas hanteren veel huisartsen prehistorische waarden als het om vitamine D gaat. De vastgestelde ondergrens die o.a. door het Universitair Medisch Centrum Groningen wordt gehanteerd is 80 nmol/l. Alle waarden onder deze ondergrens wijzen op een vitamine D tekort, ook al hanteren ontzettend veel artsen 50 nmol/l als ondergrens. Dit is dus niet correct. Een gezond uitgangspunt is volgens moderne literatuur een waarde van tussen de 125 en 175 nmol/l. Onderzoeken tonen aan dat mensen met deze waarden gezonder zijn dan mensen met een lager bloedbeeld. Ook komt er tot wel 60% minder kanker, astma en chronische vermoeidheid voor bij mensen met een een waarde boven de 125 nmol/l. Zelfstandig aanvullen Vitamine D kan gelukkig worden aangevuld. Er zijn steeds meer fabrikanten die vitamine D in hun assortiment opnemen. Goede merken vitamine D zijn Solgar, Pharma Nord, Nature’s Answer en Source naturals. Ik vind het overigens niet verstandig om zomaar op eigen gelegenheid pillen te slikken, zonder dat je bloedwaarde is gemeten. Let op: Vitamine D mag niet zomaar worden geslikt door mensen met problemen aan hun lever of nieren, hier dien je je wel van bewust te zijn als je toch besluit om zelfstandig je vitamine D aan te vullen. Recept Huisartsen schrijven meestal Devaron voor bij een vitamine D tekort. Dit middel is sinds enkele jaren weer via de apotheek verkrijgbaar, in de meeste gevallen altijd op recept. Een minitabletje Devaron bevat 10 microgram vitamine D met een waarde van 400IE (internationale eenheden). Gesteld wordt dat het veilig is om tot 50 microgram (=2000IE) per dag te slikken. Hogere doseringen brengen vooralsnog geen grote gezondheidsrisico’s met zich mee maar men weet niet wat de gevolgen zijn op lange termijn. Hoewel dit laatste vraagtekens oplevert gezien de verschillende opvattingen die ik kon terugvinden in de literatuur. Bij een flink tekort kan van de dagdoserings worden afgeweken in overleg met een arts. Bij een te laag vitamine D niveau is het verstandig om in overleg met de huisarts 800 tot 4000IE per dag in te nemen gedurende enkele weken of maanden. In sommige gevallen, bij een ernstig tekort, kan een huisarts ook colecalciferol in drankvorm voorschrijven. Dit drankje bevat per milliliter 50.000IE, een flink hoge dosering. Als je vitamine D niveau na enkele weken of maanden weer goed is zullen je klachten verminderen en op den duur helemaal verdwijnen. Letterlijk goed nieuws onder de zon! Mensen geven aan geen last meer te hebben van vermoeidheid overdag, lekkerder in hun vel te zitten, minder of geen hartkloppingen te hebben en veel dieper en beter te slapen. Onderschat het tekort aan vitamine D dus niet en vraag aan je huisarts om, bij twijfel over een tekort, te mogen prikken. Overdosering De kans op overdosering is nauwelijks aanwezig, zeker niet bij een tekort. Doseringen tot 2000IE per dag zijn bij een normale bloedwaarde volkomen veilig. Toch raad ik je aan om altijd eerst in overleg te gaan met je huisarts voordat je op eigen gelegenheid vitamine D gaat gebruiken. Auteur: Selwyn Donia