Is ME een auto-immuunziekte?

Øystein Fluge en Olav Mella, Haukeland University Hospital, in Bergen

Chronisch Vermoeidheid Syndroom (CVS), ook wel bekend als ME, treft ongeveer 1 op de 500. De patiënten beschrijven symptomen van diepe vermoeidheid en lusteloosheid die niet verbeteren met de slaap of rust. Er is momenteel geen consensus over de mogelijke oorzaak van de aandoening, er zijn geen tests om de diagnose te bevestigen, en evenmin is er een remedie. Maar nu zouden we wel eens dichterbij de oorzaken van ten minste een deel van de gevallen van de aandoening kunnen komen, dankzij onderzoek dat in Noorwegen wordt verricht, zoals Øystein Fluge en Olav Mella van Haukeland University Hospital, in Bergen, uitleggen aan Chris Smith ...

Øystein - Wij zijn oncologen die voornamelijk werken op lymfomen en hersentumoren. Maar in 2004, zagen we een patiënt met langdurige ME die lymfoom (bloedkanker) kreeg en ze ervoer een totaal onverwachte en zeer duidelijk herstel van ME symptomen nadat ze lymfoom- behandeling met chemotherapie tegen kanker kreeg. We speculeerden over deze zaak en toen we nieuwe ME-patiënten ontmoette, was het opvallend om te leren hoe vergelijkbaar de symptomen van de patiënten waren en hoe ze beschreven dat ze vroeger volledig gezond waren en vaak, na infecties abrupt ME kregen. Dus, redeneerden we dat B-cellen voor subgroep van ME-patiënten van belang kunnen zijn.

Chris - Als je zegt, B-cellen, dat zijn de witte bloedcellen, de lymfocyten die antilichamen maken en een geheugen hebben tegen infecties die  we al eerder hebben gehad, nietwaar?

Øystein - Ja, maar we hebben een kleine pilot series met een enkele infusie van het geneesmiddel Rituximab waarop deze B-cellen richt tot 3 ME-patiënten en ze hadden allemaal een merkbaar maar kortstondig klinische respons. We publiceerden deze resultaten in 2009

Chris - Dus, jullie gaven deze mensen tijdens de behandeling van hun bloedkanker, hun lymphoma, het medicijn Rituximab die de B-cellen in het lichaam raakt en vernietigd in het lichaam van deze patiënten, de kankercellen. En bijna als bijwerking van deze behandeling, werden deze mensen die eerder zeiden dat ze invaliderende symptomen hadden van chronische vermoeidheid syndroom, beter.

Øystein - Dat is juist.

Chris - Olav, welkom, kun je uitleggen wat er precies gebeurde met deze mensen als je dit deed?

Olav - De 3 pilot patiënten hadden allemaal respons op de behandeling en één ding wat we  bij deze 3 patiënten waarnamen is een patroon van reacties en terugval na rituximab behandeling met een vertraging van enkele maanden van de eerste en snelle B-cel uitputting totdat ze de klinische respons krijgen. Dergelijke patiënten worden ook gezien in gevestigde autoimmuunziekten na rituximab. Wij geloven dat dit past bij B-cellen die na rituximab behandeling tijdelijk niet worden geproduceerd en die een natuurlijke afbraak van autoantilichamen veroorzaakt - dat zijn antilichamen die nadelige effecten op lichamelijke functies hebben, de symptomen verbeteren wanneer het niveau van de antilichamen daalt. We denken echt dat dit erop wijst dat ME, althans een voor een groot gedeelte een auto-immuunziekte is. Er is ook geconstateerd dat 70% van de patiënten met ME, deze ziekte direct na een infectie krijgen en dat er, net als bij andere auto-immuunziekten, 3 tot 4 keer zoveel vrouwen als mannen die de ziekte te krijgen. Daarnaast heeft een groot onderzoek in de VS aangetoond dat bij oudere ME/CVS patiënten een gemiddeld en zeer aanzienlijk risico van B-cel lymfeklierkanker heeft, wat erop duidt dat de patiënten  een chronisch geactiveerd B-celsysteem hebben. We zien dezelfde risico op lymfeklierkanker ook in gevestigde auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis, lupus en de ziekte van Sjögren.

Chris - Dus, samengevat, krijg je deze patiënten, die een lymfoom hebben - een vorm van kanker van het bloed - maar ook het chronisch vermoeidheidssyndroom. Je behandelt hun lymfoom met een geneesmiddel dat hun B-cellen -die de oorzaak van hun kanker zijn- naar beneden brengt. Dus we zien dit patroon dat de patiënten herstellen van hun ziekte herstel wanneer de B-cellen verdwijnen maar met de tijd die overeenkomt met de tijd die de B-cellen en de antilichamen verdwenen. En wanneer de B-cellen terugkomen bij deze patiënten, dan komen de symptomen terug, waardoor het lijkt dat er een verband is tussen deze twee zaken? Dus, Olav, wat denk je wat de rol van de  B-cellen is, in het veroorzaken van de symptomen van de patiënten met Chronisch Vermoeidheid Syndroom?

Olav - Nou, we denken dat het een soort van een immuunrespons is en die overduidelijk van invloed is op een aantal zeer centrale functies in het lichaam. We zijn niet helemaal overtuigd dat ME is een soort van ontsteking in de hersenen is. Wat waarschijnlijk meer van belang is, is wat er in bloedvaten gebeurt, we hebben aanwijzingen dat de bloedvaten niet behoren functioneren, gezien de dynamische stroom naar verschillende delen van het lichaam wanneer het nodig is.

Øystein - Het is net of de patiënten een probleem hebben in de fine-tuning of regulering van de bloedstroom in verhouding tot wat de weefsels vragen aan zuurstof en voedingsstoffen. De patiënten omschrijven vaak ze het gevoel dat ze een marathon hebben gelopen als ze een beperkte inspanning hebben gedaan en ze krijgen 'brainfog' (gevoel van watten in het hoofd nvdr) van inspanning en ga zo maar door. Dus onze hypothese is dat het immuunsysteem of één of andere manier het afstemmen van de regulatie van de bloedstroom en weefsels waaronder de hersenen, verstoort.

Chris - Øystein, wat bent u nu aan het doen om te proberen om dit onderzoek concreter te maken, omdat de eerste resultaten die u publiceerde, hoewel die zeer interessant zijn, om zeer klein aantal patiënten gaat?

Uiteraard willen we graag grote aantallen patiënten zien om ervoor te zorgen dat dit niet zomaar een statistische interpretatie is, het gebeurt niet door toeval, het is echt.

Øystein - Om onszelf te overtuigen, hebben we eerst, zoals je zegt, een kleine gerandomiseerde studie gedaan, die in 2011 werd gepubliceerd. 15 patiënten kregen twee infusen met rituximab en 15 patiënten kregen een placebo, waaruit bleek dat de 15 patiënten die rituximab toegediend kregen een klinische respons kregen, tegenover 2 van de 15 uit de placebogroep. Dus dat was een soort teken van klinische activiteit voor ons. Daarna hebben we een open label studie gedaan, zonder placebogroep, met verdere infusen met rituximab, in een verlengde periode met lage B-cellen. We gaven 6 infusen met rituximab tot maximaal 15 maanden en volgende de patiënt gedurende 3 jaar daarna. Dit onderzoek wordt nu ingediend voor publicatie, maar we kunnen zeggen dat opnieuw, 2/3 van de patiënten een klinische respons had en de duur van de respons langer werd toen we onderhoudsbehandeling gaven. Maar deze twee studies zijn niet ontworpen om een ​​definitief antwoord te geven op de vraag of rituximab tegen ME werkt. Daarom zijn we nu  een grotere fase III studie in Multicenter in Noorwegen aan het uitvoeren met 152 patiënten. De helft van hen zal 6 rituximab infusies ontvangt gedurende het eerste jaar en de helft van hen zal een placebo krijgen. En dan zullen we de patiënten twee jaar volgen. En we hopen dat deze studie dan zal bevestigen of weerleggen of ME patiënten baat zullen hebben bij behandeling met rituximab.

Bron: www.thenakedscientists.com
posted: dinsdag 24 Maart 2015

WARNING!!!

Hoe artsen het mysterie rond CVS stilaan ontrafelen

Patiënten en artsen wisten het al langer, maar Amerikaanse onderzoekers hebben nu voor het eerst een krachtig, fysiek bewijs op tafel gelegd dat aantoont dat het Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS) een biologische ziekte is en geen psychologische stoornis. Hun onderzoek toont aan dat CVS-patiënten specifieke veranderingen in het immuunsysteem vertonen. Deze bevinding zou wel eens goed nieuws kunnen zijn voor de diagnose en de behandeling van de ziekte. Daarbij stellen zich vandaag vaak nog problemen, omdat er veel onduidelijkheid bestaat over het syndroom. 5 vragen (en antwoorden) over de ziekte.

 

1. Wat is CVS?

 

Bij een uitgesproken vermoeidheid die langer dan zes maanden aanhoudt, niet verdwijnt door te rusten en de dagelijkse activiteiten aanzienlijk beperkt, kan er sprake zijn van het Chronisch Vermoeidheidssyndroom. Er is echter geen eenduidig antwoord op de vraag wat CVS nu juist is. Volgens prof. dr. Kenny De Meirleir, CVS-specialist verbonden aan de VUB, zijn er verschillende criteria in omloop. "Er bestaat veel verwarring over CVS, omdat we hier niet te maken hebben met biologische variabelen", zegt hij.

 

De eerste criteria die werden opgesteld, waren die van Holmes in 1988 en die van Fukuda in 1994. "In de Verenigde Staten maakt het Center for Disease Control (CDC) nu nog steeds gebruik van die criteria", legt De Meirleir uit. "Maar die zijn veel te ruim opgevat en bevatten heel frequente symptomen, waar veel ziekten in passen. Daarom hebben wetenschappers uit 17 landen de handen in elkaar geslagen om nieuwe, modernere criteria op te stellen die klinisch bruikbaar zijn. Die werden door het ICC gepubliceerd in het vakblad Journal for Internal Medicine en worden steeds meer gebruikt." 

Volgens de vzw CVS Society treft het syndroom volgens deze criteria ongeveer 30.000 mensen in België. Hanteert men de ruimere criteria, dan gaat het wellicht om een veelvoud. Bij al deze mensen kan CVS een verschillende impact hebben. "Chronisch moe zijn, betekent niet voor iedereen hetzelfde", zegt Johan Verbraecken, medisch coördinator van het Slaapcentrum van het UZA. "Er speelt een belangrijke subjectieve factor mee. De ene patiënt is maar een beetje op de dool, de andere raakt soms sterk geïnvalideerd. En wanneer alles pijn begint te doen, neemt het probleem alleen maar toe. Het is moeilijk om uit deze vicieuze cirkel te geraken." 

2. Hoe ontstaat de ziekte?

Er doen hypotheses de ronde over chronische infecties die vermoeidheid geven, maar daarover bestaat geen bewijs. Wat wel duidelijk is, volgens Johan Verbraecken, is dat er een trigger is waardoor men uit evenwicht geraakt. "Dat kan een zware infectie zijn, of een ander probleem waardoor men het systeem niet meer onder controle kan houden."

De Meirleir vermoedt dat de ziekte opduikt bij mensen die al een vooraf bestaand probleem hebben. "Verschillende factoren kunnen deze toestand opwekken", zegt hij. "Een virale infectie, langdurige stress, een whiplash waardoor men maandenlang slecht slaapt... Wel stellen we nadien altijd hetzelfde patroon vast: er is een stoornis in de normale werking van het immuunsysteem, terwijl een ander deel van het immuunsysteem overgeactiveerd is. Dat leidt tot slaapstoornissen, doorbloedingsproblemen, ..." 

3. Hoe evolueert de ziekte?

Hoe langer het syndroom aanhoudt, hoe meer effect de vermoeidheid op het lichaam en de gezondheid van de patiënt heeft. Een Deens onderzoek heeft aangetoond dat CVS-patiënten de laagste levenskwaliteit hebben in vergelijking met 21 andere ziekten. 

 

Studies wijzen uit dat veel patiënten in het eerste jaar spontaan recupereren. "Veel mensen vertonen zes maanden lang abnormale vermoeidheid en andere klachten, en genezen daarna", zegt De Meirleir. "In het tweede half jaar van de ziekte recupereert nog twaalf procent spontaan. Na drie jaar is dat nog slechts drie procent."

 

Lees verder onder de grafiek

 

4. Hoe wordt het behandeld?

 

Net zoals er geen duidelijkheid is over de juiste oorzaak, is er voor CVS ook geen uniforme behandeling. Vroeger bestonden in België CVS-referentiecentra, maar die werden afgeschaft. Volgens experts van de universiteiten van Leuven, Antwerpen, Gent, Brussel en Louvain-la-Neuve, die recent aandacht vroegen voor het probleem in een open brief, is het behandelaanbod in België ondermaats en is het aanbod gefragmenteerd.

 

Over de diagnose en de behandeling lopen de meningen uiteen. Volgens Verbraecken moeten eerst alle aantoonbare oorzaken van vermoeidheid uitgesloten worden. "Er zijn tal van factoren die slaapverstoring veroorzaken, zoals stemmingsproblemen, hyperventilatie, burn-out, depressie, een pijnprobleem, ... Pas als die allemaal zijn uitgesloten, kan je spreken van CVS."

De Meirleir stelt dat deze methode gebaseerd is op de criteria van Fukuda en Holmes. "Volgens de nieuwe criteria gaan we meer uit van een positieve diagnose." De behandeling is volgens hem een "Hansje-en-Grietjeverhaal". "We gaan via de steentjes na hoe we het huisje terug kunnen vinden. Hoe ontstaan de problemen? Die oorzaken moeten we aanpakken."

"Deze mensen zijn vaak over de schreef gegaan", vult Verbraecken aan. "Een oplossing kan dan zijn minder te werken en zo proberen te recupereren." Medicatie is niet altijd mogelijk, maar er bestaan wel programma's om patiënten te leren omgaan met de klachten. "De aanpak is heel individueel, want de oorzaak van overbelasting is voor iedereen verschillend." 

5. Hoe kan je je ertegen wapenen?

"CVS treft vaak perfectionistische personen. Mensen die geen nee kunnen zeggen, en altijd maar doorgaan, zijn vatbaarder", stelt Johan Verbraecken.

De Christelijke Mutualiteit geeft deze mensen de tip mee hun levensstijl aan te passen, te luisteren naar de signalen van hun lichaam en te aanvaarden dat ze niet alles onder controle kunnen hebben. Daarnaast kan een gezonde voeding, rijk aan calcium en magnesium, helpen CVS te voorkomen. Belangrijk is voldoende te rusten en volgens eigen ritme te blijven bewegen.

 

 Bron: http://www.demorgen.be/

 

Interview Anil van der Zee | ME/CVS Stichting